فرآیند گالوانیزه کردن یا گالوانیزاسیون تقریباً 300 سال است که به دلیل دوام بسیار بالا و مقاومت در برابر زنگ زدگی استفاده می‌شود. مقاومت لوله گالوانیزه در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی تا حد زیادی به نوع و ضخامت پوشش محافظ آلیاژ روی بستگی دارد، اما نوع محیط خورنده نیز یک عامل حیاتی در این رابطه است. بنابراین این سوال پیش می‌آید که: «آیا لوله گالوانیزه زنگ میزند یا خیر؟» در این مقاله ابتدا در مورد نحوه تولید لوله گالوانیزه صحبت می‌کنیم و سپس به دلایل زنگ زدگی لوله گالوانیزه و عوامل موثر بر آن می‌پردازیم.

فهرست محتوا:

• لوله گالوانیزه چگونه ساخته می‌شود؟
• چگونه پوشش روی از زنگ زدگی لوله گالوانیزه جلوگیری می‌کند؟
• آیا لوله گالوانیزه زنگ می‌زند؟
• عوامل موثر بر زنگ زدگی لوله گالوانیزه چیست؟
• چگونه لوله گالوانیزه زنگ زده را تمیز کنیم؟
• تمیزکاری عمومی
• تمیزکاری حرفه‌ای

لوله گالوانیزه چگونه ساخته می‌شود؟

لوله گالوانیزه، در واقع لوله‌ای فولادی است که سطحش با یک لایه روی پوشانده شده تا در برابر خوردگی محافظت شود. لوله‌های فولادی که تحت گالوانیزاسیون قرار می‌گیرند، در برابر آب و هوای سخت و شدید مقاوم هستند. لوله‌های گالوانیزه را می‌توان براساس روش‌های تولید به لوله‌های گالوانیزه گرم و لوله‌های گالوانیزه الکترو (روش سرد) تقسیم کرد. گالوانیزه گرم با فرو بردن فولاد معمولی در حوضچه‌ای از روی مذاب تولید می‌شود، اما برای الکترو گالوانیزه‌کردن، فولاد در محلول الکترولیت حاوی روی فرو می‌رود. در این حالت، از الکترولیز برای ایجاد پوشش مقاوم در برابر خوردگی استفاده می‌کند.

پوشش روی به سطح فولاد می‌چسبد و بدنه فولاد را به طور موثری در برابر سایر محلول‌های خورنده اسیدی و قلیایی محافظت می‌کند. لوله گالوانیزه می‌تواند تقریباً 50 سال دوام بیاورد، تا زمانی که نیاز به تعویض داشته باشد. بنابراین این لوله‌ها نسبت به لوله‌های فولادی معمولی به راحتی دچار خوردگی نمی‌شوند. اگر به محصولاتی برای مقاومت در برابر خوردگی نیاز دارید، لوله گالوانیزه انتخاب خوبی خواهد بود. از کاربردهای مهم لوله گالوانیزه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• انتقال سیالات (آب و گاز)
• سازه‌های فلزی و دکل‌های مخابراتی
• محافظت از کابل‌های شبکه و برق
• پایه فنس و حصار کشی
• تصفیه خانه‌ها و سیستم‌های تهویه

چگونه پوشش روی از زنگ زدگی لوله گالوانیزه جلوگیری می‌کند؟

خوردگی نحوه تجزیه فلز با حمله اکسیژن به سطح ماده است. زنگ نوع خاصی از خوردگی است که توسط آهن ایجاد می‌شود. اکسیژن باعث ایجاد اکسید آهن می‌شود که از بدنه فلز جدا شده و فلز را در معرض اکسیژن قرار می‌دهد. فلزاتی که زنگ نمی‌زنند (مانند آلومینیوم)، یک لایه اکسید روی سطح تشکیل می‌دهند. این لایه در برابر خوردگی مقاومت است.

فلز دیگری که بدون زنگ زدگی اکسید می‌شود، «روی» است. این فلز به خوبی روی فولاد می‌چسبد. بنابراین، اگر می‌خواهید به فولاد پوششی بدهید که ماندگاری بیشتری نسبت به زنگ زدگی داشته باشد، آن را با یک لایه روی بپوشانید. روی از رسیدن اکسیژن و آب به فولاد جلوگیری می‌کند. این کار را ابتدا با تشکیل یک لایه اکسید روی بر سطح فولاد انجام می‌دهد، سپس به کربنات روی تبدیل می‌شود. این فرآیند درنهایت هرگونه تغییر شیمیایی بیشتر را متوقف می‌کند.

آیا لوله گالوانیزه زنگ می‌زند؟

پاسخ مثبت است، اما باید بگوییم که زنگ زدگی لوله گاوانیزه بسته به شرایط محیطی بسیار کند صورت می‌گیرد. پس از سال‌ها قرار گرفتن در معرض هوا و محیط‌ها با شرایط آب و هوایی پیچیده، خواص خوردگی پوشش روی تمام شده و در نهایت زنگ می‌زند. در این حالت، ضخامت لایه گالوانیزه می‌تواند عامل تعیین کننده باشد.

گالوانیزه الکترولیز نوعی واکنش فیزیکی است و به دلیل داشتن یک لایه روی نازک به راحتی زنگ می‌زند؛ اما گالوانیزه گرم یک واکنش شیمیایی است و یک لایه پوشش محافظ ضخیم دارد که به راحتی زنگ نمی‌زند. بنابراین گالوانیزه نوع گرم از مقاومت بیشتری در برابر زنگ زدگی برخوردار است. لوله‌های گالوانیزه را می‌توان در کاربردهای عملی با اکثر اپوکسی‌های دو جزئی، اکریلیک‌های متخلخل در آب یا اپوکسی‌های پلی سیلوکسان برای حفاظت در برابر خوردگی و مقاصد زیبایی تولید کرد.

به طور کلی اگر مراحل اسیدشویی و پیش گرم و قوطه‌وری طبق استاندارد به خوبی انجام گیرد، (فلز پایه و یا همان سیاه مناسب‌ترین آلیاژ را دارا باشد) عمر سازه بسیار بالا می‌رود و امکان زنگ‌زدی به ندرت اتفاق می‌افتد.

عوامل موثر بر زنگ زدگی لوله گالوانیزه چیست؟

کیفیت تولید و مقدار ضخامت لایه روی از عوامل موثر در زنگ زدگی لوله گالوانیزه هستند؛ اما اگر هم کیفیت تولید و ضخامت لایه روی بالا باشد، باز هم خوردگی تحت شرایط مختلف رخ می‌دهد. در ادامه به فاکتورهای موثر در زنگ زدگی لوله گالوانیزه اشاره می‌کنیم:

• در محیط‌های صنعتی و مناطق شهری، لوله‌های گالوانیزه با سرعت بیشتری زنگ می‌زنند. در مناطق حومه‌ای یا روستایی که آلودگی کمتری وجود دارد، این لوله‌ها دیرتر زنگ می‌زند و دوام بیشتری خواهد داشت.
• دمای محیط نیز بر میزان خوردگی لوله‌های گالوانیزه تاثیر می‌گذارد. اگر دما بالا باشد، سرعت خوردگی نیز تسریع می‌شود، در حالی که دمای پایین سرعت خوردگی را کاهش می‌دهد.
• رطوبت نسبی بالای 60 درصد در محیط‌های گرمسیری، گرمخانه‌های مورد استفاده برای پرورش گیاهان استوایی می‌توانند زنگ زدگی را تسریع کنند.
• اسیدیته خاک بر سرعت خوردگی و زنگ زدگی لوله گالوانیزه تأثیر می‌گذارد. لوله گالوانیزه می‌تواند 30 تا 50 سال در خشن‌ترین خاک‌ها و 50 سال یا بیشتر در خاک‌ها یا شرایط خوردگی کم دوام بیاورد.
• کلرید سدیم (نمک) در آب یا هوا در محیط‌های دریایی یا ساحلی عامل اصلی در خوردگی لوله‌های گالوانیزه هستند.
• آلودگی دی اکسید گوگرد در جو شهری بر کاهش طول عمر لوله گالوانیزه موثر است.
• قرار گرفتن در معرض سولفید هیدروژن ناشی از آتشفشان‌ها، چشمه‌های آب گرم، گاز طبیعی و گاز فاضلاب باعث خوردگی زودهنگام لوله گالوانیزه می‌شود.
• آب سخت در سیستم لوله کشی منازل می‌تواند طول عمر لوله گالوانیزه را کاهش دهد.
• مواد قلیایی قوی مانند گچ و سیمان (به ویژه سیمان پرتلند) که حاوی کلرید و سولفات هستند، اثر منفی در مقاومت زنگ زدگی لوله‌های گالوانیزه دارد.
• خزه و گلسنگ رطوبت را در خود نگه می‌دارند و یک میکرو اقلیم با رطوبت بالا ایجاد می‌کنند که در نهایت منجر به خوردگی لوله‌های گالوانیزه می‌شوند.

چگونه لوله گالوانیزه زنگ زده را تمیز کنیم؟

هنوز می‌توان بعد از زنگ زدگی از لوله گالوانیزه استفاده کرد؛ اما برای کاربردهای خانگی و مصارفی که با سلامتی انسان در ارتباط هستند، تمیزکردن زنگ ضروری خواهد بود. در ادامه به روش‌های تمیز کردن زنگ زدگی لوله گالوانیزه اشاره می‌کنیم:

1- تمیزکاری عمومی

اگرچه تمیز کردن لوله گالوانیزه به راحتی لوله فولادی ضد زنگ نیست، اما آنقدرها هم که فکر می‌کنید دردسرساز نخواهد بود. اگر می‌خواهید ناخالصی‌ها را از بیرون لوله گالوانیزه پاک کنید، می‌توانید روی سطح آن حلال بمالید و سپس از یک برس سیمی برای زدودن زنگ زدگی و تمیز کردن آن استفاده کنید.

2- تمیزکاری حرفه‌ای

از لوله گالوانیزه برای خطوط لوله‌ای که سیالات را حمل می‌کنند، مانند لوله‌های آب گالوانیزه به وفور استفاده می‌شود. هنگامی که در یک منطقه بزرگ زنگ زدگی رخ می‌دهد، توصیه می‌کنیم برای جلوگیری از آسیب رسیدن به خود لوله، یک متخصص حرفه‌ای را برای تمیز کردن لوله‌ها پیدا کنید.

کلام آخر

لوله گالوانیزه به دلیل مقاومت در برابر خوردگی و عمر طولانی در ساخت و ساز، تجهیزات تهویه مطبوع، ماشین آلات و صنایع شیمیایی کاربرد زیادی دارد. لوله گالوانیزه با گذشت زمان و با قرار گرفتن در معرض شرایط آب و هوایی شدید، زنگ می‌زند. بنابراین تصور اینکه این لوله‌ها هیچ وقت زنگ نمی‌زنند، اشتباه است. با این حال، مهم است که از تامین کنندگان معتبر برای خرید لوله گالوانیزه اقدام کنید تا محصولی باکیفیت و مطمئن تهیه کرده باشید. برای خرید لوله گالوانیزه و اطلاع از شرایط فروش می‌توانید با تیم مشاوران ما در «سپند لوله قزوین» تماس بگیرید.

شرکت نورد لوله و پروفیل سپند قزوین

شرکت نورد لوله و پروفیل سپند قزوین، در شهرک صنعتی لیا جدید تأسیس گردیده و تمامی دستگاه‌ها و تجهیزات خط تولید این مجموعه، همگی از بهترین ماشین‌آلات روز دنیا هسیتند که با توجه به دارابودن سابقه‌ی طولانی و کادری مجرب، همواره مرغوبیت کالا را تضمین می‌نماید. هدف شرکت، با در نظرداشتن استانداردهای روز دنیا، کیفیت در بحث لوله و پروفیل در سطح ملی و منطقه بوده که همین امر باعث شده که همواره در این صنعت پیشرو باشد. همچنین باید به این نکته اشاره نمود که شرکت نورد لوله و پروفیل سپند قزوین، تنها مجموعه‌ای در کشور بوده که پتانسیل تولید لوله و پروفیل به دو روش گالوانیزه گرم (غوطه‌وری و نفوذی) را دارا است. همچنین این شرکت می‌تواند انواع لوله و پروفیل را از ورق گالوانیزه گرم تولید کند. امید است کیفیت محصولات تولیدی، موجبات همکاری مستمر را فراهم آورد.